علت عدم تقارن عناصر سمت پنهان و پیدای ماه
ماه یك جرم سنگی نسبتاً سرد است و دارای مقدار كمی آب و كمی پردازش زمین ساخت یا تكتونیكی است. دانشمندان هم اكنون اعتقاد دارند كه سیستم زمین-ماه هنگامی كه یك جرم به اندازه مریخ به نام ˮتیاˮ به صورت فاجعه بار با زمین اولیه (proto‐Earth) برخورد كرد سبب تركیب اجزای هر دو جرم شد.
به گزارش گروه هوش مصنوعی به نقل از ایسنا و به نقل از تک اکسپلوریست، تصور می شود بقایای این برخورد برای تشکیل زمین و ماه به سرعت جدا شده باشند. در نتیجه اندازه زمین هم بزرگتر شده و به یک سیاره پویا که دارای جو و اقیانوس است، تبدیل گشته است. ماه کره زمین کوچکتر است و جرم کافی برای داشتن این خصوصیات را ندارد.
مشاهدات چند دهه محققان نشان داده است که تاریخ قمری به علت فعالیتهای آتشفشانی و مغناطیسی، بسیار پویاتر از آنچه انتظار می رفت، بوده است. حالا یک مطالعه جدید نشان داده است که دلیل این امر این است که عناصر رادیواکتیو بعد از برخورد فاجعه بار ماه، به صورت جداگانه پخش شده اند. در اواخر دهه ۱۹۶۰ و اوایل دهه ۱۹۷۰، ناسا طی مأموریت های آپولو شش فضاپیما را به ماه فرستاد و فضانوردان ۳۸۲ کیلوگرم سنگ از ماه را جمع آوری کردند تا با تجزیه و تحلیل شیمیایی منشا ماه را درک کنند. دانشمندان با داشتن نمونه هایی در دست، به سرعت فهمیدند که تاریکی نسبی این لکه ها به علت ترکیب زمین شناسی آنها است و در واقع به آتشفشان خیزی آنها مربوط است.
آتشفشان خیزی ( Volcanism) به پدیده فوران سنگ های مذاب (ماگما) بر روی سطح زمین، سیاره ها یا ماه گفته می شود که طی آن گدازه، سنگ های آذرآواری و گازهای آتشفشانی از طریق شکافی که مجرای آتشفشان نامیده می شود، به بیرون پرتاب می شود. فرآیند آتشفشان خیزی شامل همه پدیده های تولید ماگما در پوسته یا گوشته زمین و بالاآمدن آن در پوسته و تشکیل سنگ آتشفشانی و آثار و نتایج ناشی از آن می شود.
آنها همینطور نوع جدیدی از اجرام سنگی به نام KREEP را شناسایی نمودند که شامل سریم، دیسپروزیوم، اربیوم، یوروپیوم و سایر عناصر کمیاب در کره زمین هستند. اما اینکه چرا آتشفشان خیزی و KREEP باید به شکلی ناهموار بین قسمت های سمت پیدا و پنهان ماه پخش شده باشند، برای دانشمندان همانند یک معما است.
در این مطالعه، دانشمندان با انجام چند آزمایش و مدل سازی کامپیوتری توانستند سرنخ های مهمی درباره دلیل عدم تقارن عناصر سمت پنهان و پیدای ماه پیدا کنند.
این سرنخ ها به یک خصوصیت مهم KREEP مرتبط هستند. پتاسیم (K)، توریم (Th) و اورانیوم (U) از عناصر مهم ناپایدار رادیواکتیو این اجرام هستند. این بدان مفهوم است که آنها در انواع مختلفی از آرایش اتمی که دارای تعداد نوترون های مختلفی هستند، رخ می دهند. این اتم های دارای ترکیب متغیر "ایزوتوپ" نامیده می شوند که بعضی از آنها ناپایدار بوده و برای به دست آوردن عناصر دیگر، گرما تولید می کنند.
گرمای حاصل از واپاشی هسته ای این عناصر می تواند به ذوب سنگ های موجود در آنها کمک نماید که این مورد هم تا حدودی می تواند همپوشانی آنها را توضیح دهد. این مطالعه نشان داد که همراه با گرمایش بیشتر، یک جزیی در KREEP وجود دارد که دمای ذوب آنها را می کاهد و فعالیت آتشفشانی را هم به مدلهای فروپاشی رادیوژنیک تغییر می دهد. دانشمندان بعد از آزمایش های مختلف بر روی اجزای مختلف KREEP، بینش ارزشمندی در مورد مراحل اولیه تکامل سیستم زمین-ماه عرضه دادند.
"متیو لانویول"(Matthieu Laneuville) یکی از محققان این مطالعه اظهار داشت: به علت فقدان نسبی فرآیندهای فرسایش، سطح ماه وقایع زمین شناسی را از تاریخ اولیه منظومه شمسی ثبت می کند. علاوه بر آن غلظت عناصر رادیواکتیو مانند اورانیوم و توریوم در مناطق سمت پیدای ماه بر خلاف سایر نقاط ماه بیشتر بود. دانستن منشاء این دو عنصر می تواند به دانشمندان در توضیح مراحل اولیه شکل گیری ماه کمک نماید. این مطالعه نشان داده است که دریاوارسنگ KREEP ماه از زمان شکل گیری ماه تحت تاثیر تکامل ماه قرار گرفته است. دریاوار (maria) نامی است که به گروهی از پهنه هایی تیره رنگ سطح کره ماه داده شده است. مجموعه این پهنه ها آبگیروارهای ماه نامیده می شود. سَمت پنهان ماه نیم کره ای از کرهٔ ماه است که به صورت دائمی از کرهٔ زمین روی گردان است. سمت رو به زمین از کرهٔ ماه را سمت پیدای ماه می نامند.
منبع: iagrp.ir
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب